Parallax image

Φρούριο Φορτέτζας

Αρχαιολογικοί Χώροι & Ιστορικά Μνημεία
Φρούριο Φιρκά Previous Project Φρούριο Φιρκά

View in larger map

Περιοχή

Σούδα

Κοινοποιήστε

Το μικρό νησί που στέκει σα φύλακας στην είσοδο του κόλπου της Σούδας. Στο βορειοδυτικό πλευρό του, σε απόσταση εφτά Βενετσάνικα βήματα, ένα άλλο μικρό νησάκι σχεδόν στρογγυλό, αναφέρεται στους Βενετσιάνικους χάρτες νησί των κουνελιών. Στην αρχαιότητα τα νησάκια αυτά λεγόταν Λευκαί, γιατί οι Σειρήνες "δυσφορούσαι (για τη νίκη των Μουσών) τα πτερά των ώμων απέβαλον, και λευκαί γενόμεναι εις την θάλασσαν ενέβαλον εαυτάς, όθεν... αι νήσοι Λευκαί" (Στεφ. Βυζάντιος).

Πριν να οχυρωθεί, στο νησάκι ήταν ένα μοναστήρι του Αγ. Νικολάου και γι' αυτό λεγόταν Φραρονήσι. Ύστερα από την οχύρωση του, πήρε το όνομα Σούδα από το όνομα του κόλπου. Πάνω στο μεγαλύτερο νησί, που έχει ύψος από τη θάλασσα 14 πόδια βενετσιάνικα, έκτισαν οι Βενετοί ένα από τα σπουδαιότερα φρούρια της Κρήτης, για να προστατέψουν τον κόλπο από εχθρικά και πειρατικά πλοία. Σ' αυτό είχε εφαρμοσθεί η τελευταία λέξη της οχυρωματικής τέχνης ώστε δεν μπόρεσαν οι Τούρκοι να το καταλάβουν και παρέμεινε στην κυριαρχία των Βενετών μισό αιώνα ύστερα από την κατάληψη της Κρήτης, οπότε είχε γίνει το καταφύγιο των κυνηγημένων πατριωτών της Κρήτης, ώσπου παραδόθηκε στους Τούρκους με συνθήκη το 1715 (Κρητ. Χρον. Ι', 26). Όμως δεν μπόρεσε να προστατεύσει τον κόλπο από τα εχθρικά πλοία που μπαινόβγαιναν ανενόχλητα από το νότιο στόμιο του κόλπου. Από τον 14ο αιώνα υπήρχε φρούριο στο νησί.
Άρχισε να κτίζεται από τους Βενετούς το 1573 σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν την άμυνα του λιμανιού. Το έργο από μόνο του δεν έλυνε το πρόβλημα της ασφάλειας. Οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες είχαν ζητήσει να εκτελεσθούν και άλλα συμπληρωματικά έργα άμυνας σε επίκαιρες θέσεις.
Η Φορτέτζα από τεχνικής άποψης αποτέλεσε ένα άριστο οχυρωματικό έργο εκμεταλλευόμενο τη μορφολογία του εδάφους του νησιού, έδινε λύσεις στους πιθανούς κινδύνους από την έναντι ξηρά ή την προσέγγιση πλοίων. Στο εσωτερικό του υπήρχαν εκτός από τους χώρους για καθαρά στρατιωτική χρήση, δημόσια καταστήματα, πολλές εκκλησίες αφιερωμένες στο δυτικό αλλά και το ορθόδοξο δόγμα, νοσοκομείο, φυλακή, στρατώνες, πολλά καταλύματα για λαϊκούς και πάρα πολλές υπόγειες δεξαμενές νερού. 
Στο τέλος της άνοιξης του 2007 επετράπη η ενεργοποίηση της επισκεψιμότητας σε συνεργασία με το Ναύσταθμο Κρήτης, την 28η εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και του Δήμου Σούδας, δύο φορές την εβδομάδα. Η μεταφορά γίνεται από την προβλήτα της Σούδας και η επιστροφή σ' αυτή.